Home News Forum Kijk/Luister Sample Sets Vergelijk Benodigdheden Foto's Links Downloads Over ons

 

Registraties op het Cavaillé-Coll orgel van Caen

Toon actieve onderwerpen


Berichten: 1195

Geregistreerd: 04 jan 2013 15:20

Bericht 08 aug 2018 22:00

Registraties op het Cavaillé-Coll orgel van Caen

Caen is een populair sampleset, maar registreren is niet altijd even makkelijk. Ik kreeg daarom van een forumlid het verzoek om een combinatieset te maken met registraties. Daar heb ik even werk aan gehad, maar ik heb hem nu klaar en zal hem binnenkort plaatsen. Graag wil ik hieronder een uitgebreide toelichting geven.

Van Nederlandse drieklaviersorgels zijn we gewend dat het rugpositief op het onderste, het hoofdwerk op het middelste en het bovenwerk/zwelwerk op het bovenste klavier geplaatst is. Ook op Franse orgels was dit traditioneel het geval. Cavaillé-Coll pakte het echter anders aan: Grand Orgue (hoofdwerk) op het onderste klavier, Positif (rugwerk) op het middelste en Recit (zwelkwerk) op het bovenste. De reden is dat zijn orgels erop gebouwd zijn om alles naar het onderste klavier te koppelen - straks zal dat hopelijk wat duidelijker worden.

Eén van de meest opvallende zaken aan zo'n orgel is de grote reeks van voetpedalen. Gaan we in het sampleset naar het tabje "Stops", dan zien we ze onderaan allemaal staan:
* "Orage" staat voor onweer. Je kunt dit voetpedaal kort indrukken om de laagste pedaaltoetsen gelijktijdig tot klinken te brengen. Zo kun je het grommen van de donder tot klinken brengen. In tegenstelling tot de andere voetpedalen zou deze vanzelf terug moeten veren.
* "Tir" (gele knoppen) staat voor Tirasses, dit zijn de pedaalkoppels voor het Grand Orgue, Positif en Recit.
* "Oves" (oranje knoppen) staat voor Octaves, dit zijn suboctaafkoppels waarmee je dus het klavier tegelijkertijd op originele toonhoogte én een octaaf lager kunt laten klinken
* "Aches" (rode knoppen) staat voor Anches, dit zijn de ventielen voor de tongwerken "Tongwerken" is eigenlijk wat verwarrend, het betreft niet alleen tongwerken maar ook andere wat luidere registers die bedoeld zijn om gebruikt te worden in combinatie met de grondstemmen ("Jeux de Fonds"). Vandaar dat ze ook worden aangeduid als combinatiestemmen ("Jeux de Combinaison").
* "Cop" (groene knoppen) staat voor Copula, dit betreft de manuaalkoppels
* "Tremolo" is uiteraard een tremulant

Het meest relevant zijn de Copula's, Tirasses en Anches. Ze zijn te gebruiken om snelle registratiewisselingen te realiseren: grote registratiewijzigingen, maar vooral ook geleidelijke (de)crescendo's. Cavaillé-Coll gebruikte hiervoor voetpedalen zodat de organist de handen vrij had om door te spelen terwijl hij voortdurend van registratie kon wisselen. Uiteraard zijn er in de loop van de tijd tal van andere systemen ontwikkeld zoals duimpistons en setzers (vaak elektronisch), maar dit is hoe Cavaillé-Coll het mechanisch wist te realiseren.

Stel, je wilt een geleidelijk crescendo opbouwen van pp (zeer zacht) naar ff (zeer luid), hoe pak je dat aan? Je zou misschien denken: ik trek eerst een paar zachte stemmen, en dan voeg ik tijdens het spelen steeds meer stemmen toe. Maar ja, dan ben je heel druk met registreren als je geen registrant hebt...

Op een Frans-Romantisch orgel pak je het heel anders aan. Je zet ál de registers die je wilt gebruiken klaar, van de zachtste grondstemmen tot de luidste tongwerken. Je hebt misschien wel meer dan 40 registers uitgetrokken. Is dat de manier om pianissimo te beginnen? Jawel, want je zet alle voetpedalen in de uit-stand. Het zwelpedaal druk je naar beneden, zodat de zwelkast gesloten is. De bedoeling is dat je voor nu alleen het onderste klavier gebruikt. Tot zover alles duidelijk? Begin maar te spelen...

Oeps...! we horen niets, alleen wat gerammel van de mechaniek. We moeten niet vergeten het Recit te koppelen aan het G.O. Ook de pedaalkoppel van het G.O. mag ingedrukt worden. Maar let op, de "Copula G.O" blijft nog even uit! De registers van het G.O. staan klaar, maar we voegen ze pas later toe. Idem voor alle "Anches" en de andere koppels.

Nu kunnen we wel beginnen. Zachtjes horen we de grondstemmen van het Recit. Langzaam duwen we het zwelpedaal omhoog. We hebben ons crescendo ingezet. Al gauw hebben we de zwelkast helemaal opengezet. Maar we willen langzamerhand nog meer volume toevoegen. Veel meer.

Al spelend op het onderste klavier drukken we vervolgens het voetpedaal met de koppel van het Positif in. De grondstemmen van het Positif komen erbij, een duidelijk hoorbare maar toch redelijke milde overgang. Even later drukken we de "Copula G.O." in. De krachtige grondstemmen van het G.O. komen erbij. Alle grondstemmen die we klaargezet hadden zijn nu in gebruik.

We bereiden ons voor op de volgende stap: het toevoegen van de "Anches" van het Récit. Deze zijn behoorlijk luid, daarom zetten we de zwelkast even dicht. Vervolgens voegen we de Anches van het Récit toe. We horen de tongwerken zachtjes op de achtergrond schetteren en grommen. Opnieuw laten we het zwelpedaal opkomen. Als de zwelkast helemaal open staat, hebben we een echt krachtige registratie. Maar het toppunt is nog niet bereikt!

Als een na laatste stap volgen de Anches van het Positif. Omdat we de pedaalkoppel van het G.O. al die tijd in gebruik hebben, koppelt alles door naar het pedaal, zodat dit goed in balans blijft. Maar als we tot slot ook de zeer krachtige Anches van het G.O. toevoegen, voelen we dat het pedaal ook een extra impuls kan gebruiken. Daarom drukken we ook het voetpedaal van de Anches van het Pedaal in.

Het geluid is nu overweldigend. Kan er nog meer bij? Ja, de laatste mogelijkheid is om de Octaves (suboctaafkoppels) toe te voegen. Dan hebben we onze absolute climax bereikt. En al die tijd hebben we onze handen niet van het onderklavier hoeven optillen! Tijd om af te sluiten met een groots slotakkoord.

Samengevat de volgorde waarin we de voetpedalen gebruiken:
* Zwelkast dicht. + Cop. Recit, + Tir. G.O.
* Zwelkast langzaam open
* + Cop. Pos.
* + Cop. G.O.
* Zwelkast dicht, + Anch. Récit
* Zwelkast langzaam open
* + Anch. Pos.
* + Anch. G.O. , + Anch. Pédale
* + octaves (eventueel)
De omgekeerde volgorde kan ook voor een decrescendo.

In de volgende post hoop ik mijn combinatieset te posten en mijn registraties toe te lichten.
Avatar gebruiker

Berichten: 153

Geregistreerd: 21 mei 2017 20:32

Woonplaats: Katwijk

Bericht 09 aug 2018 08:45

Re: Registraties op het Cavaillé-Coll orgel van Caen

Jos,

Harstikke mooi!! Alvast bedankt.

Gr. Henk

Berichten: 1195

Geregistreerd: 04 jan 2013 15:20

Bericht 09 aug 2018 22:13

Re: Registraties op het Cavaillé-Coll orgel van Caen

In de bijgevoegde combinatieset heb ik alleen gebruik gemaakt van de originele registers, de in het sampleset toegevoegde "jeux de extension" heb ik dus links laten liggen.

Het "recept" voor een geleidelijk crescendo uit het vorige bericht valt natuurlijk op vele registraties toe te passen. Ik heb zeven voorbeelden geprogrammeerd in de stepper (view>>mini control panels>>combination stepper). Bij ieder voorbeeld heb ik de opbouw van koppelingen in zes opeenvolgende stepper frames gezet.

Stepper frame nummers:
001-006: 16+8+4 registratie met een heldere tint
011-016: 16+8+4 registratie met een wat rondere klank
021-026: 16+8 registratie (zonder zacht tongwerk bij de grondstemmen)
031-036: 8+4 registratie (zonder zacht tongwerk bij de grondstemmen)
041-046: zeer donkere 16' registratie
051-056: Duits-romantisch geinspireerd
061-066: geinspireerd door Frans-Barokke Grand Jeux-registraties

Tot nog toe ben ik ervan uitgegaan dat het onderste klavier bespeelt wordt,. Het orgel heeft echter niet voor niets drie klavieren. Ik heb ook de Master Generals geprogrammeerd, hierbij was het uitgangspunt dat elk klavier een nuttige registratie bevat.

Master General nummers:
1: volle werk
2: klein plenum, evt Recit koppelen, evt Plein Jeu toevoegen voor uitbreiding van het plenum
3 - 4: echoregistraties van G.O. versus Récit, met respectievelijk Trompette en Cornet; eventuele begeleiding op Pos.
5 - 11: diverse registraties met de grondstemmen
12 - 14: registraties met de strijkende en zwevende stemmen
15 - 20: registraties voor uitkomend spel en trio's.

De combination set zet ik ook in dit welbekende topic: viewtopic.php?f=6&t=781. Daar vind je ook allerlei instructies.
Je hebt geen permissies om de bijlage(n)) in dit bericht te zien.

Berichten: 1

Geregistreerd: 01 nov 2012 15:50

Bericht 21 okt 2018 20:27

Re: Registraties op het Cavaillé-Coll orgel van Caen

[b[/b]
josq schreef:In de bijgevoegde combinatieset heb ik alleen gebruik gemaakt van de originele registers, de in het sampleset toegevoegde "jeux de extension" heb ik dus links laten liggen.

Het "recept" voor een geleidelijk crescendo uit het vorige bericht valt natuurlijk op vele registraties toe te passen. Ik heb zeven voorbeelden geprogrammeerd in de stepper (view>>mini control panels>>combination stepper). Bij ieder voorbeeld heb ik de opbouw van koppelingen in zes opeenvolgende stepper frames gezet.

Stepper frame nummers:
001-006: 16+8+4 registratie met een heldere tint
011-016: 16+8+4 registratie met een wat rondere klank
021-026: 16+8 registratie (zonder zacht tongwerk bij de grondstemmen)
031-036: 8+4 registratie (zonder zacht tongwerk bij de grondstemmen)
041-046: zeer donkere 16' registratie
051-056: Duits-romantisch geinspireerd
061-066: geinspireerd door Frans-Barokke Grand Jeux-registraties

Tot nog toe ben ik ervan uitgegaan dat het onderste klavier bespeelt wordt,. Het orgel heeft echter niet voor niets drie klavieren. Ik heb ook de Master Generals geprogrammeerd, hierbij was het uitgangspunt dat elk klavier een nuttige registratie bevat.

Master General nummers:
1: volle werk
2: klein plenum, evt Recit koppelen, evt Plein Jeu toevoegen voor uitbreiding van het plenum
3 - 4: echoregistraties van G.O. versus Récit, met respectievelijk Trompette en Cornet; eventuele begeleiding op Pos.
5 - 11: diverse registraties met de grondstemmen
12 - 14: registraties met de strijkende en zwevende stemmen
15 - 20: registraties voor uitkomend spel en trio's.

De combination set zet ik ook in dit welbekende topic: http://www.pcorgel.nl/viewtopic.php?f=6&t=781. Daar vind je ook allerlei instructies.
Avatar gebruiker

Berichten: 471

Geregistreerd: 09 sep 2013 23:32

Woonplaats: Hardinxveld-Giessendam

Bericht 22 okt 2018 09:49

Re: Registraties op het Cavaillé-Coll orgel van Caen

[quote="Jaap Job"][b[/b][qu

Bij mij komt de bijdrage van Jaap Job niet over :roll:
Met vriendelijke groet,
Harm

Keer terug naar Hauptwerk samplesets

Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers. en 21 gasten




Powered by phpBB © 2000, 2002, 2005, 2007 phpBB Group.
Designed by ST Software for PTF. phpBB.nl Vertaling

 

Copyright (c) 2008 PCorgan.com. All rights reserved. Mail: info@PCorgan.com